Onderwerp: DANS, KLASSIEKE MUZIEK
13 Oktober 2006
Human Figures/Das Wohltemperierte Clavier
Door Mirjam van Zweeden met foto's van Robert Benschop (klik voor vergroting)
De grote zaal van de Rotterdamse schouwburg. Een zwarte vleugel op het podium met een jonge pianist in het pak. Fel gekleurd licht afgewisseld met projecties van een bewegend heelal. Prachtige klanken van Bach. Dansers in deels doorschijnend zwart die als muzieknoten ieder hun eigen zeggingskracht hebben en samen doorgaande patronen vormen.
Het is 10 oktober, de wereldpremière van ‘Human Figures/Das Wohltemperierte Clavier’ van het Rotterdamse gezelschap Dance Works. De muziek wordt gespeeld door de Portugese pianist, Manuel Araújo, die al werd bekroond met vele prijzen op internationale piano concoursen. Ook de choreograaf Ton Simons ontving vele belangrijke onderscheidingen voor zijn werk en werkte samen met bekende musici, beeldende kunstenaars componisten en ontwerpers. Hij woonde en werkte 20 jaar lang in New York waar hij eigen producties maakte en met zijn gezelschap ‘Ton Simons and Dancers’ voorstellingsseries gaf. Met dit gezelschap nam hij ook deel aan internationale festivals. Na een periode als vaste gastchoreograaf bij wat toen nog ‘De Rotterdamse Dansgroep’ werd hij artistiek leider van Dance Works en zo was hij weer terug bij de stad waar hij zijn dansloopbaan begon bij de Dansacademie. Simons choreografeert voor dit nieuwe werk delen uit Johann Sebastian Bach’s ‘Das Wohltemperierte Clavier’. Het ‘goedgestemde’ slaat op de in zijn tijd (18e eeuw) revolutionaire welgetempereerde stemming van het instrument, een stemming waardoor het mogelijk was om in alle toonsoorten zuiver te spelen. Een componist maakte in de 18e en de 19e eeuw bewust gebruik van deze expressieve mogelijkheid om de compositie te ‘kleuren’. Met de mate van lyriek (te horen in fris- of dofheid, gelatenheid, trots en andere ‘kleuren’) kon de componist variëren en hiermee de muziek meer diepte en zeggingskracht geven. In deze voorstelling gebruiken de dansers naar mijn idee hun lichamen als instrument om zich, op abstracte wijze, in alle toonaarden uit te drukken.
‘Das Wohltemperierte Clavier’ wordt gevormd door in totaal 48 preludes en fuga’s in alle denkbare toonsoorten. De eerste veertien hiervan horen we in de dansvoorstelling, die bestaat uit twee delen van ieder zeven dansstukken met een prelude en een fuga. Ton Simons heeft de choreografische indeling van Human Figures gebaseerd op 14 omdat dat het ‘Bach getal’ is. Bach geloofde in getallensymboliek; door de getallen in zijn naam op te tellen (B=2, A=1, C=3, H=8) kom je op 14.
In het programmaboekje geeft Simons aan dat hij de partituur als blauwdruk voor zijn choreografische tijd/ruimte structuren heeft gehanteerd. Het feitelijke dansmateriaal is ontwikkeld in samenwerking met de dansers. Tussen een aantal fuga’s en de preludes die deze omgeven heeft hij thematische verbindingen gelegd.
In het begin van de voorstelling moet ik wennen aan de combinatie van klank, dans en bewegend beeld. De muziek waar ik al vaak van genoten heb is al ‘af’ op zichzelf. Toch word ik gaandeweg meegenomen in de beelden van de dans. De dans is heel mooi afgestemd op de muziek. De bewegingen van de dansers sluiten aan bij het ritme en de muzikale melodielijn maar geven het gelijkertijd opnieuw vorm, op eigen wijze, met een souplesse en ogenschijnlijke eenvoud die alleen topdansers kunnen laten zien. Het is een harmonisch geheel van zich steeds opnieuw opbouwende beelden die samenkomen en weer vervloeien, een beetje alsof je door een caleidoscoop kijkt met steeds veranderende kleurige mozaïeken. Doordat Simons de choreografie heeft geplaatst in een autonoom veranderende lichtomgeving van kleur en bewegende projecties uit de kosmos wordt dit effect nog versterkt. We zien de dansers in alle samenstellingen, van solo tot octet, mannen en vrouwen alleen of met elkaar. Dit geeft steeds nieuwe impulsen voor sprankelende dans en hiermee wordt de belofte ingelost waarmee we in de aankondiging lekker zijn gemaakt: ‘Het werk van Simons is een magisch voorbeeld van de krachtige werking van abstracte dans. De expressieve dynamiek en het heldere architectonische lijnenspel van Simons’ danstaal leveren telkens weer beelden op die ontroeren en een lust zijn voor het oog.’
Kortom, de voorstelling is een aanrader voor liefhebbers van moderne dans en muziek. Kijk hier voor de speellijst.
DanceWorks - website