Onderwerp: TONEEL
18 November 2006
Krachtige subtiliteit in klassiek kostuumdrama Maria Stuart
Door Lana de Wit met foto's van Deen van Meer (klik voor vergroting)
Het geroezemoes verstomt. Het licht dooft. Onheilspellende muziek zwelt aan. Van diverse kanten op het toneel en vanuit de zaal komen de personages op. De belangrijkste, de vrouwen om wie het draait, staan recht tegenover elkaar. Een voorbode van wat later werkelijkheid zal worden. In zijn vertolking van Maria Stuart laat regisseur Erik Vos ons op indrukwekkende wijze de intriges en persoonlijke strijd zien aan het Engelse hof, mede dankzij een aantal uitstekende acteurs.
De katholieke Maria Stuart van Schotland wordt al jaren gevangen gehouden door haar nicht Elizabeth de koningin van het protestantse Engeland. Zij is berecht en schuldig bevonden aan samenzwering tegen de Engelse staat en betrokkenheid bij moordaanslagen op Elizabeth. Elizabeth staat voor de keus het doodvonnis van haar collegakoningin en bloedverwant te bekrachtigen. Niet eerder werd een gezalfde vorstin terechtgesteld. Historische gegevens werden gebruikt in de totstandkoming van dit verhaal, geschreven door Friedich Schiller. Hoogtepunt is de ontmoeting tussen beide vrouwen. Een ontmoeting die in werkelijkheid nooit heeft plaatsgevonden. Het wordt een prachtig uitgespeelde krachtmeting waarbij Maria probeert haar bloedverwant op andere gedachten te krijgen en uiteindelijk haar beheersing verliest. De ontmoeting eindigt in een ordinaire catfight waarbij positie vergeten wordt. Deze krachtmeting is qua timing en subtiliteit perfect en bewijst de uitzonderlijke regiekwaliteit van Vos.
Een beetje lang is het verhaal wel maar het uitstekende acteerwerk maakt een hoop goed. Mirjam van Stolwijk zet als Maria Stuart, een getergde maar niet gebroken koningin neer, soms iets te krampachtig. Ook Wil van Kralingen die Elizabeth speelt, komt tegen het eind van het stuk lichtelijk verkrampt over. Over het algemeen zetten de actrices de twee vrouwen krachtig en geloofwaardig neer en wordt de (innerlijke) machtsstrijd goed weergegeven. Ook de andere acteurs blinken uit in kracht en/of subtiliteit in dit spel van intriges en eigenbelang. Peter Bolhuis is een goede geloofwaardige en standvastige bewaker van Maria en zijn sullige vertolking van Franse ambassadeur zorgt al vroeg in het stuk voor een komische noot.
De setting is eveneens subtiel maar mooi gekozen. Sobere grijze banen die doen denken aan koud ijzer bekleden de kanten van het podium en geven de soberheid van de Middeleeuwen weer. Een draaischijf symboliseert perfect het draaien van de personages om hun eigen hachje te redden.
De koude setting steekt af bij de kleurige en rijke middeleeuwse kledij van de personages, uitgezonderd de kleding van Maria Stuart die simpeler is maar daarom niet minder mooi. De kleding van de vrouwelijke hoofdrollen is in het begin zacht en licht van kleur. Van Maria Stuart wit, wat mogelijk een hint zou zijn naar haar onschuld, van Elizabeth is deze al zachtroze gekleurd. Naar mate het stuk vordert wordt de kleding van beide vrouwen steeds roder getint. Maagdelijk onschuldig zijn de beide vrouwen tegen het einde in ieder geval niet meer.
Met Maria Stuart heeft de 77-jarige Erik Vos opnieuw een goed dramatisch stuk afgeleverd. Een boeiende voorstelling met krachtig en subtiel acteerwerk.
Nationale Toneel - website