Onderwerp: FESTIVAL, LOCATIETHEATER
23 Juli 2007
De Kantine van Polly Maggoo
Tekst en beeld van Mieke Kreunen (klik voor vergroting)
Vorig jaar was ik diep onder de indruk van de voorstelling Jøsenfjord/Lampedusa van Polly Maggoo, omdat die een actueel en aangrijpend thema van bootvluchtelingen zo ontzettend goed dicht bij huis en onder de huid bracht. Dit jaar hebben ze een nieuwe productie De Kantine en maken mijn hooggespannen verwachtingen meer dan waar. Ook nu weer een maatschappelijk relevant thema dat theatraal, muzikaal en dit keer ook culinair is vormgegeven: de Poolse havenarbeiders en hun strijd onder leiding van Lech Walesategen het communisme vanuit de scheepswerf in Gdansk.
Plaats van handeling is de kantine waarin Joeri en Ola de Poolse havenarbeiders te eten en drinken geven en waar de arbeiders elkaars verwachtingen, hoop, lief en leed delen. Het publiek neemt deel aan de voorstelling want bevolkt de lange tafels waarop sober maar proper is gedekt met geruite onderkleden waarop gehaakte ronde sierkleedjes liggen. Wij zijn de arbeiders in de kantine dus we eten er ook en krijgen tijdens de drie uur die de voorstelling duurt een Pools driegangendiner voorgeschoteld, volgens beproefd recept van Ola.
Derde hoofdpersoon in de voorstelling is Milosz, de oude vriend van het echtpaar die na de opstanden gedesillussioneerd naar Nederland vertrok om een nieuw bestaan op te bouwen. Samen met Ola en Joeri maakt hij de balans op van de heftigste periode uit de recente Poolse geschiedenis waarbij de arbeiders zich met grote moeite konden bevrijden van hun communistische overheersers, een strijd waaruit het land, en zeker de mensen die er bij betrokken waren, niet zonder kleerscheuren tevoorschijn kwam.
Als het publiek binnenkomt spelen de musici van het trio Robotnik 80 een lekker jazzy muziekje. In de loop van de avond zal blijken dat dit trio van drummer Martin Franke een aardig staaltje jazzimprovisaties kan weggeven waarbij niet alleen gitaar, bas en accordeon maar zelfs een elektrische boormachine moeiteloos wordt ingepast. Ook vormen ze samen met de acteurs een vrolijk feestorkest dat een aantal Poolse ballads ten beste geeft. De musici zijn - net als de hele entourage - Pools gestyled met snor, opzij gekamde lokken en broeken van glimmende goedkope stof.
Vormgever Udo Thijsen is verantwoordelijk voor de styling en vormgeving en maakte er een tot in de kleinste detail verzorgde Poolse kantine van waarbij zelfs paus Johannes Paulus niet ontbreekt aan de muur. Ook de gerechten van cateraar Arnoud Slijderink en de tafelaankleding zijn Pools tot en met de suikerzakjes en chocolaatjes bij de koffie aan toe. Op de tafels staat Orangazada (zoet en heel chemisch van smaak) en water.
We maken kennis met het echtpaar Ola en Joeri die op het punt staan een grote verandering in hun leven aan te kondigen. De ontmoeting met hun vriend Milosz, voor de gelegenheid terug uit Nederland, brengt hen terug naar de gebeurtenissen die ze hebben meegemaakt binnen Solidarnosc, de vakbond die zich ontwikkelde als politieke partij onder aanvoering van electricien Walesa. Het duurt even voordat het publiek in het verhaal zitten maar na de Zupa Buraczkowa zijn we helemaal daar in die Poolse kantine. We leven mee met Joeri, Ola en Milosz en voelen de hartstocht en het idealisme waarmee ze aan hun strijd begonnen in 1980.
Stukken van het verhaal van de drie hoofdrolspelers worden afgewisseld met overheerlijke Poolse gerechten terwijl we terug gaan in de tijd en langzaam maar zeker meer zicht krijgen op de persoonlijke emoties, verwachtingen en teleurstellingen in een turbulente tijd. Het is voelbaar hoe groot de pijn is en hoe hard het gelag is om fel bestreden idealen in de goot te zien belanden. Dramatisch hoogtepunt is de monoloog van Milosz over hoe hij gemarteld werd en hoe hij daaraan letterlijk en figuurlijk kapot ging. Bijna gaat de vriendschap tussen de drie er ppl aan kapot. Toch zij en wij na de Tort Oli gezamenlijk een glas vodka heffen op de goede afloop als Joeri en Ola aangekondigd hebben dat ze de kantine gaan sluiten en afsluiten met een lied.
Polly Maggoo heeft met De Kantine een voorstelling gemaakt waarin de drie elementen muziek, theater en maaltijd buitengewoon goed in elkaar passen en de toeschouwers onderdeel worden van het stuk zonder dat dit vervelend voelt. Sterk spel van de drie acteurs waarvan er twee (deels) van Poolse afkomst zijn en dat merk je aan de intensiteit van het spel. Chapeau voor regisseur Matthijs Verboom die op basis van interviews de voorstelling maakte. Een pluim gaat ook naar de musici van Robotnik 80 die precies de goede accenten leggen tussen en bij de gebeurtenissen.
De voorstelling is nog te zien op Festival Karavaan van tot en met 29 juli en dan wel vergezeld van de tentoonstelling die wegens ruimtegebrek (!?!) op Festival Over 't IJ ontbrak.
Polly Maggoo - website
Spel
Julia van de Graaff, Jan Kruit en Jacek Dziegiel
Muziek
Martin Franke, Uli Wentzlaff-Eggebert, Radek Fedyk
Tekst en regie
Matthijs Verboom