Onderwerp: WERELDMUZIEK, POP-ROCK, MUZIEK, JAZZ

28 06 06 - 10:26

Gilberto Gil blijft vernieuwen en kan nog jaren mee

Door Marina den Hartog met foto's van Berbera van den Hoek (klik voor groter)
Gilberto Gil e Grupo in Concertgebouw Amsterdam 25-6-2006

Het concert van Gil e Grupo op 25 juni in het Concertgebouw vormt de afsluiting van de negende editie van het Amsterdams Roots Festival dat op 17 juni van start is gegaan. Gilberto Gil en zijn musici dalen de trappen af naar het podium. Onmiddellijk klinkt er een enorm applaus en roffelt het publiek ter verwelkoming met de voeten op de vloer. Ondanks het WK-duel Nederland-Portugal zit de zaal bomvol. De band begint zonder aankondiging te spelen met Gil op elektrische gitaar. Met het openingsnummer dreunen reggaeklanken de zaal in.

Ik realiseer me meteen dat het toch wel heel bijzonder is dat Gilberto Gil in zo’n relatief kleine zaal speelt. Niet zelden treedt hij op voor tienduizenden, of zelfs honderdduizend mensen, zoals op 13 juli vorig jaar op de Place de la Bastille in Parijs het geval was. Het Concertgebouw is een eigenlijk beetje onhandig voor dit soort muziek, want het zit er dik in dat het publiek niet stil kan blijven zitten en wil dansen. Lees meer

Onderwerp: JAZZ, WERELDMUZIEK, MUZIEK

01 06 06 - 00:10

Les trois jours: Les Métamorphoses & Compagnie des musiques Ouïr

Door Liesbeth Beeftink met foto’s van Jan Luursema (klik voor vergroting)
Gezien op donderdag 11 mei. Foto's hierboven Les Métamorphoses.

Tijdens Les Trois Jours, de Groningse jazzdriedaagse in Grand Theatre, is dit jaar speciale aandacht voor jazz met Franse toon en slag. Het muzikantencollectief Les Métamorphoses bestaat uit zes mannen, Fransen en Nederlanders. Ze traden eind maart voor het eerst op tijdens het Grenoble Jazzfestival en vielen daar op. De festivalbrochure belooft ons originele en kristalheldere composities. Dit neem ik direct voor waar aan als ik de naam Oene van Geel zie staan in de bezetting. Lees meer

Onderwerp: WERELDMUZIEK, JAZZ

26 05 06 - 20:10

Gipsy jazz in Bimhuis

Door Marina den Hartog

Het is op 24 mei niet de eerste keer dat K ¡lm ¡n Balogh & the Gipsy Cimbalom Band in het Bimhuis speelt; de programmakrant vermeldt dat deze groep onder leiding van cimbaalspeler K ¡lm ¡n Balogh in november 2004 tijdens de Budapest Nights de zaal in extase heeft weten te brengen. Vanavond gebeurt hetzelfde. Het publiek kent de groep en laat dat geregeld blijken. De musici spelen zowel een heel herkenbaar als ook verrassend repertoire met invloeden van ver over de landsgrenzen van Hongarije, uit genres als jazz, ragtime, klezmer, flamenco, funk en latin. De avond in het Bimhuis maakt deel uit van een reeks concerten van het 10e International Gipsy Festival dat van 20 tot 28 mei plaatsvindt in diverse steden, met als hoogtepunt de afsluiting op zondag 28 mei in de Interpolistuin in Tilburg. Voor K ¡lm ¡n Balogh en zijn groep vormt de instrumentale zigeunermuziek uit de Balkan het vertrekpunt op basis waarvan ze werkelijk alle kanten uit kunnen.

Lees meer

Onderwerp: JAZZ, WERELDMUZIEK, MUZIEK

13 05 06 - 13:42

Caribisch feestje in Bimhuis met Izaline Calister

Door Mieke Kreunen (klik foto's voor vergroting)

We waren wat aan de late kant voor de cd-presentatie van de nieuwe cd Kanta Hélele van Izaline Calister en het concert was al een aantal nummers onderweg. De gordijnen in het Bimhuis waren dicht en op het podium was met licht en geluid een caribisch sfeertje gecreëerd. Toen ik binnen kwam begon de band net met het prachtige verstilde 'Lamento di Mosa Nena' dat ik eerst luisterde voordat ik op zoek ging naar een zitplek. De zaal was nagenoeg uitverkocht maar dat was niet helemaal goed te zien omdat overal mensen stonden die het op hun stoel niet uithielden bij de goeddeels aanstekelijke Cura §aose muziek van Izaline Calister en haar band. Lees meer

Onderwerp: MUZIEK, KLASSIEKE MUZIEK, JAZZ

15 04 06 - 01:35

Mattheus Passion: De hedendaagse Kracht van Bach

Door Mieke Kreunen

Goede Vrijdag is in ons land dè dag om naar de Mattheus Passion te gaan. NRC•next besteedde vandaag al ruimschoots aandacht aan dit fenomeen dat alleen in Nederland lijkt te bestaan. Cultuurpodium kon natuurlijk niet achterblijven maar koos een bijzondere uitvoering namelijk die van Egon Kracht & The Troupe in de Meervaart in Amsterdam. Dit unieke programma heeft als titel 'passion, pasión, passione... MATTHEUS PASSION aus Liebe' en die titel past als een handschoen voor iets dat met zoveel liefde is gemaakt en wordt gespeeld.

De historie van dit project gaat eeuwen terug naar Bach zelf die die zijn meesterwerk in 1729 schreef en vervolgens met een enorme sprong naar 2002 toen Egon Kracht een instrumentaal arrangement maakte van die Mattheus Passion voor uitvoering door een kwartet. Vorig jaar herschreef hij zijn werk voor een wat grotere - zevenmans - bezetting en dat is de versie die wij mochten bijwonen. Het bijzondere aan deze muziek van Kracht is dat het, hoewel een heel nieuw arrangement, nergens de oorspronkelijke versie van Bach kwijtraakt. Of het nou in akkoordenschema's, in harmoniën, in tempi, in canonische koorlijnen is, door het hele werk kijkt Bach over de schouder mee. En dat is absoluut een prestatie allereerst voor Egon Kracht maar in tweede instantie ook voor The Troupe die bestaat uit musici die hun sporen reeds verdiend hebben, voornamelijk in de wereld van de jazz. Je zou kunnen zeggen dat het arrangement van Kracht een sublimatie is van die van Bach waarbij de hoofdlijnen van het muzikale verhaal van Bach aanwezig zijn en staan als een huis maar terug zijn gebracht tot de essentie en in een eigentijds jasje gestoken. Een gewaagd project, dat zondermeer, maar blijkens de energie en het plezier waarmee de zeven mannen op het toneel staan te musiceren ook een enorme uitdaging.

Voor ons als publiek was het ook een uitdaging om de muziek te horen die velen van ons zo goed kennen maar nu op een heel andere manier. Het risico is dat je je op een bepaald moment gaat ergeren aan de niet-bekende versie van de bekende muziek maar dat gebeurde helemaal niet. Het bijzondere was juist is dat je als het ware de muziek opnieuw ontdekt, niet alleen die van Kracht maar ook die van Bach. Ik was regelmatig aangenaam verrast om te ervaren wat Kracht met bepaalde onderdelen hadden gedaan. In het eerste deel - voor de pauze - zat ik vooraan en was ook visueel betrokken bij wat er op het podium gebeurde maar na de pauze zat ik helemaal bovenaan in de zaal en kon ik me n ²g beter concentreren op de muziek die mij regelmatig een glimlach om de lippen toverde vanwege de onverwachte wendingen en muzikale vondsten die ik hoorde. Verrassend! Het concert begint met een ware kakafonie aan geluid die oplost in het beginkoor van de Mattheus. Aan het eind natuurlijk het overbekende slotkoor maar dan zonder de bekende dissonant aan het einde en in plaats daarvan horen we weer kakofonie en een reprise van het eerste koor. De cirkel is daarmee helemaal rond, prachig! Het arrangement is bovendien door Kracht zo opgebouwd dat de zangpartijen van de solisten zijn vervangen door soli van de verschillende Troupe-leden. Ook dat was een feestje op zich om deze fantastische muzikanten stuk voor stuk te horen soleren. En dat deden ze stuk voor stuk fantastisch met een aantal 'open doekjes' voor Murk van Jiskoot, Jasper le Clerq en Angelo Verploegen. Na een een klaterend en staand applaus volgt er n ²g een verrassing want het blijkt ineens dat er ook nog een cd-presentatie plaats vindt. Na de cd van de toenmalige kwartetuitvoering werd vorig jaar een opname gemaakt voor een cd van het nieuwe arrangement met de grotere formatie. Maar er waren allerlei 'geluidsduivels' die er de oorzaak van waren dat na vele hindernissen de cd eerst nu beschikbaar is, net voor deze kleine tour. Egon Kracht reikte het eerste exemplaar uit aan zijn vader Henk (foto midden) die hem in vele opzichten heeft bijgestaan in het realiseren van dit project. Als je nog de kans hebt dit weekend ga er dan heen (of anders noteer het voor volgend jaar om deze tijd). Het is bijzonder en speciaal en als je van de Mattheus Passion houdt zul je van 'Aus liebe' zeker genieten. Het programma is nog te zien in Eindhoven, Hoofddorp en Almere (zie voor details de site van Egon Kracht) en als je niet kunt gaan dan is hier de cd te bestellen. Bezetting: Egon Kracht - contrabas Jasper le Clerq - viool Milan Kracht - gitaar Michiel van Dijk - rieten Angelo Verlpoegen - trompel/bugel Jan Peter Bast - Hammond orgel Murk Jiskoot - percussie Egon Kracht & The Troupe - website

Onderwerp: MUZIEK, JAZZ

12 04 06 - 20:43

NPS Arena in het teken van Gerard Reve en Michiel Borstlap

Door Mieke Kreunen

Het hele weekend stonden alle uitingen in de media in het teken van de dood van Gerard Reve. Zo ook het programma NPS Arena waar wij zondag bij de uitzending waren, live vanuit het Bimhuis in Amsterdam. Ingelaste gast voor de gelegenheid was Tom Rooduyn, publicist, die vertelde over zijn contacten met Reve. Hoe hij die ontmoette toen Reve in Geleen woonde en niet onder stoelen of banken stak dat hij de jonge man wel zag zitten (in zijn vossehol zou willen bezoeken zoals Reve dat uitdrukte). Dit ondanks het feit dat Rooduyn duidelijk te verstaan gegeven had dat hij niet - als Reve - de Griekse beginselen aanhing. Natuurlijk kwamen ook nog een paar onlosmakelijk met Reve verbonden thema's aan de orde zoals het geloof, het communisme, het bezoek van de Paus en Reve en het racisme om tot slot uit te komen bij de vraag of Reve ook na zijn dood gelezen zal worden. Rooduyn dacht van wel en voor Reve hoop ik het maar want hij zou geen tweede Van der Helst willen zijn, waar alleen een straat naar genoemd wordt en die verder niemand meer kent. Ook kwam nog even schrijver Harry Mulish aan het woord waarvan duidelijk is dat het Reve's vriend absoluut niet is. Reve zei over Mulish ooit: "Mulish is vullis en Reve, da's pas leven!".

Volgende gast (wèl gepland) was Michiel Borstlap die niet alleen kwam vertellen over zijn operaproject in Qatar maar ook nog kwam spelen. Michiel is niet alleen een geweldig pianist maar ook nog een onderhoudend verteller, zo blijkt als hij uit de doeken doet hoe hij in 2003 de opdracht kreeg een opera te componeren voor de Emir van Qatar Hamad bin Khalifa al-Thani en zijn Emira. Het stuk dat in première ging in het Arabisch en in het Engels zou de eerste opera ter wereld worden: Ibn Sina oftewel Avicenna. Met name over zijn contacten met de Emira van Qatar kan Michiel smakelijk vertellen. Oud nieuws zou je misschien zeggen ware het niet dat er binnenkort een boek uitkomt van Michiels hand over 'the making of' dit unieke project. Een aanrader lijkt mij na het opwarmertje van zondag.

Daarna trad Michiel Borstlap op mijn band Elektron waarmee hij in een uitverkocht Paradiso stond en waarmee hij de gelijknamige cd maakte. Ondermeer trompettiste Sanne van Hek (die in juni 2003 de Dordtse [NU] Jazzprijs in de wacht sleepte) en rapper Tomboxx doen aan dit project mee. Verder ook Erik Kooger op drums en Boudewijn Lucas op bas. De band speelt hip hop, rap en funk en jazz en maakt gebruik van dancebeats en remixes. Mooi van Michiel is dat hij graag bereid is buiten de geijkte jazz-paden te treden en altijd een goede feeling heeft welke jonge nieuwe muzikanten hij erbij moet betrekken. Een formule die zowel voor Borstlap als voor zijn medespelers vruchten af werpt. Dat Michiel niet aan zijn vleugel gebakken zit bewijst hij als hij zware repeterende beats uit zijn keyboard haalt. Die vleugel staat overigens wel paraat haaks op het keyboard. NPS Arena website Michiel Borstlap website

Onderwerp: MUZIEK, JAZZ

12 04 06 - 08:00

In bad met Lizz Wright

Gezien: Oosterpoort, Groningen - 8 april 2006
Door Liesbeth Beetfink met foto's van Artur Barseghyan (klik voor vergroting)

De kleine zaal van de Oosterpoort heeft wel iets van een gezellige, gestoffeerde zitkuil. Het publiek zit er zaterdagavond 8 april ontspannen te wachten op Lizz Wright. Eigenlijk zou de jonge jazzzangeres een half jaar geleden al naar Groningen zijn gekomen, maar dat concert was uitgesteld. Nu wijst alles erop dat ze zo het podium op komt lopen, al blijft dat een beetje onwerkelijk als een publiek lang naar een concert heeft uitgezien.

Op het toneel, links en rechts van de microfoon, staan een bos tulpen en brandende kaarsen. In gedimd licht neemt de band haar positie in: Ede Wright en Marvin Sewell op gitaar, Massimo Biolcatie op contrabas en Rock Deadrick op drums. Als het intro van Neil Young’s ‘Old man’ wordt ingezet, verschijnt Lizz Wright. Haar stem stroomt als warm badwater de zaal in.
De zangeres lijkt tegelijk een meisje en een vrouw die innerlijke rust uitstraalt. Ze ondersteunt lange tonen met wijdse armgebaren. Zichtbaar genieten alle muzikanten van hun muziek. Het publiek gaat mee in de spirituele sfeer die Lizz Wright oproept. Ze zegt hen daar ook bij nodig te hebben, net als in haar kerk in Georgia waar gospel door alle mensen samen gedragen wordt. Het wordt daardoor een beetje een Wright-dienst, maar niet op een vervelende manier. Wright propageert namelijk geen religie maar muziek. Ze zingt vanuit haar binnenste en dat maakt de muziek doorleefd en rijk. Pas aan het einde van het concert, wanneer ze iemand uit het publiek haalt om samen met haar ‘Get Together’ te zingen, krijgt de show een te hoog EO-gehalte.
De meeste nummers van de set in Groningen komen van Wright’s cd ‘Dreaming Wide Awake’ (2005), een verzameling folk-jazz-soul stukken. Gelukkig ontbreken van debuutalbum ‘Salt’ (2003) de verstilde ballad ‘Silence’ en de opzwepende gospel en titelnummer ‘Salt’ niet. Bij dit slotstuk gaat alles uit de kast; de soul komt in dikke draperieën naar buiten. Een dynamisch hoogtepunt na de trage nummers. “De reden dat ik zoveel ballads maak, is dat ik Georgia en mijn familie mis”, vertelt Lizz Wright. Onlangs is ze terugverhuisd naar ‘the homeland’ en kunnen we meer up-tempo gospel verwachten. Er valt sowieso nog veel van Lizz Wright te verwachten want haar talent heeft het plafond nog lang niet bereikt. De karakteristieke fluwelen klank van haar stem is verslavend. Het is dan ook moeilijk afscheid nemen aan het einde van het optreden. Maar als de band na twee toegiften niet meer terugkomt, loopt het bad leeg en gaat ieder weer zijns weegs.

Lizz Wright website

Onderwerp: WERELDMUZIEK, MUZIEK, JAZZ

11 04 06 - 12:00

Kippenvel bij Dhafer Youssef's Digital Prophecy

Door Mieke Kreunen

Wie in Tunesië geboren wordt speelt ud. Dhafer Youssef speelt dus ud en dat doet hij virtuoos. En op zijn ud speelt hij allerlei soorten muziek, traditioneel en niet traditioneel en al dan niet met electronica er bij. Maar dat is niet alleen wat deze man zo bijzonder maakt. Ik was indertijd al diep onder de indruk van zijn eerste cd 'Malak', die hij maakte met een internationaal gezelschap musici en die ik via een vriend te horen kreeg. De reden waarom ik zo onder de indruk was van deze man waren zijn zangkwaliteiten die je zelfs vanaf een CD nog rilling over je ruggegraat bezorgen. Zijn stem heeft een ongehoord groot bereik en is loepzuiver tot de hoogste tonen terwijl hij in de lagere registers een schitterend vol en fluweelzacht geluid laat horen. The Guardian schreef over Youssef's stem: "Elke keer als Youssef zijn mond open doet worden we getrakteerd op een geluid dat als het ware de echo van vervlogen eeuwen in zich meedraagt".

Op zondag 9 april trad Dhafer Youssef met zijn band op in het Muziekgebouw aan 't IJ met zijn band van Noorse muzikanten. Het is wel bijzonder dat een mediterraan muzikant als Youssef nou net in de Noorse scene van geïmproviseerde muziek moet terechtkomen want daar ontwikkelde zijn samenwerking met Eivind Aarset, Rune Arnesen en Audun Erlien (allen afkomstig uit Oslo) zich. Volgens Youssef lijkt het spel van de Noren wellicht in eerste instantie wat sereen en onderkoeld maar zit onder dat laagje een vulkaan van opgehoopte passie die hij in hen herkent. Dhafer Youssef's muziek heeft een onmiskenbaar Arabische origine maar wordt sterk beïnvloed door muziek uit allerlei andere delen van de wereld met name India en Europa. In het eerste nummer van het concert maken we meteen kennis met die fantastische stem waarbij hij ritme aanbrengt door met een hand tegen zijn eigen sleutelbeen te kloppen. Hij gebruikt zijn stem niet zozeer om te zingen maar als een instrument en doet dat met veel drama en expressie. Het komt uit zijn binnenste en vind zijn weg rechtstreeks naar de ziel van zijn publiek. De nummers die gespeeld worden tijdens het concert zijn vooral afkomstig van de laatste CD 'Divine shadows' waaronder '27th Century Ethos', 'Eleventh Stone' en 'Un Soupir Eternet', een nummer opgedragen aan een Noors meisje. Dat nummer begint met een schitterend fluisterend gezang van Youssef om zich vervolgens te ontvouwen tot een melancholisch weemoedig verhaal. Het publiek luistert ademloos.

  Hoewel de nummers hier en daar best jazzy klinken is het toch vooral het vrije en improviserend karakter van de muziek dat aan de jazz doet denken maar dan met een geheel eigen idioom. De magische en sympathieke aanwezigheid van Youssef doet je bijna vergeten dat er nog drie andere muzikanten op het toneel staan die er ook mogen zijn. Drummer Rune Arnesen is geen onbekende met de jazzscene en dat is te horen in zijn spel waarin hij vooral hele dikke brushes gebruikt. Bassist Audun Erlien is een drijvende kracht in de multiculturele muziekscene van Oslo en legt een schitterende ambient bodem onder Youssefs zang. Gitarist Eivind Aarset is een begenadigd gitarist die als toonaangevend wordt beschouwd binnen zijn generatie en een expert in het gebruik van electronica en dat laat hij horen ook. Alle heren hebben trouwens een hele batterij electronica om zich heen staan waar ze allerlei experimenten mee doen en de grenzen van opzoeken. In het begin laat de techniek ze een beetje in de steek maar het zouden geen improviserende musici zijn als ze daar geen mouw aan wisten te passen door dan maar akoestisch te spelen. Hoewel de grote zaal van het Muziekgebouw aan 't IJ niet vol zat waren het wel echte liefhebbers van Dhafer Youssefs muziek die waren gekomen dus zonder toegift kwam de band niet weg. Jammer genoeg was het experimentele begin van de toegift een beetje te veel voor een aantal oudere toeschouwers maar de rest van het publiek genoot met volle teugen. Na afloop liep het dan ook storm op het standje met de cd's bij de uitgang. Als je Dhafer Youssef nog nooit gehoord hebt kun je het nummer 'Iman' van hem beluisteren via de jukebox en denk ik dat je, net als ik, betoverd raakt door deze buitengewone Tunesische zanger. Line-up Dhafer Youssef - ud & zang Eivind Aarset - gitaar & elektronica Audun Erlien - elektische bas Rune Arnesen - drums CD bestellen?

Dhafer Youssef" >
Divine Shadows
Dhafer Youssef